Badania na obecność stanów przedrakowych i raka błony śluzowej

Badaniami profilaktycznymi oraz diagnostyką zmian na dziąsłach i błonie śluzowej zajmuje się dr n. med. Beata Petkowicz. W przypadkach wymagających szerszego diagnozowania doktor pobiera wycinki do badania histo-patologicznego lub usuwa wątpliwe zmiany przy użyciu lasera stomatologicznego. Rak jamy ustnej to groźna i podstępnie przebiegająca choroba. Późne wykrycie nowotworu powoduje śmiertelność 50-60% w czasie 5 lat. Jeden nowotwór na 4 wykryte dotyczy pacjenta niepalącego i niepijącego alkoholu, a odsetek ten stosunkowo szybko rośnie. Rak jamy ustnej to drugi po raku krtani pod względem częstości występowania w Polsce nowotwór złośliwy rejonu głowy i szyi. W USA zajmuje 6. miejsce pod tym względem wśród wszystkich nowotworów. Wykrywamy go najczęściej w III i IV stopniu zaawansowania z powodu braku wczesnej diagnostyki przesiewowej dostępnej w każdym gabinecie. Rozwijający się nowotwór przez bardzo długi czas nie daje żadnych objawów. Bagatelizowane są przez lekarzy i pacjentów zmiany potencjalnie niebezpieczne, a leczenie owrzodzeń na błonach śluzowych ciągnie się często miesiącami bez należytej diagnostyki i leczenia, podczas gdy nie powinno to trwać dłużej niż 2-6 tygodni. Ryzyko: Ryzyko zachorowania na raka dotyczy zarówno osób młodych, niepalących, głównie zakażonych wirusem HPV 16, jak i osób z tzw. marginesu społecznego, czyli niedożywionych palaczy i alkoholików, którzy nie dbają o zdrowie. Ryzyko to jest 7-krotnie wyższe u osób palących papierosy i 6-krotnie u alkoholików. Nie wiemy jeszcze, jaki wpływ na zachorowalność na tego typu raka ma e-papieros. Oba te czynniki działają synergistycznie, powodując 15-krotnie wyższą zachorowalność w populacji osób narażonych na oba te czynniki w porównaniu do populacji ogólnej. Stwierdzono, że wskaźnik przeżywalności związany jest ściśle ze stadium zaawansowania choroby nowotworowej, dlatego tak istotna jest wczesna diagnostyka. Wykrycie nowotworu w początkowym stadium rozwoju-czasem tylko niewielkiej plamki czy zmętnienia śluzówki jest podstawą wyleczenia. Im bardziej zaawansowany rozwój choroby tym rokowanie jest gorsze. Najważniejszą jest regularne poddawanie się badaniom kontrolnym. Często właśnie lekarz dentysta jest lekarzem pierwszego kontaktu w profilaktyce nowotworów jamy ustnej. Mamy możliwość wykrywania wczesnych postaci dysplazji, stanów przedrakowych i nowotworów przy pomocy lampy Microlux. Diagnostyka lampą z białym światłem Microlux to bardzo proste, bezinwazyjne badanie pozwalające określić, czy zmiana na błonie śluzowej pacjenta powinna być dalej diagnozowana poprzez pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Badanie trwa ok.5 min i nie jest w żaden sposób nieprzyjemne. Zdrowe tkanki pochłaniają światło chemoiluminescencyjne lampy, a zmiany czerwone są dużo ciemniejsze. Komórki z licznymi ziarnistościami odbijają białe światło, przez co ich zarysy są bardzo widoczne. Dalsza diagnostyka polega na pobraniu wycinka do badania histopatologicznego potwierdzającego lub wykluczającego wstępne rozpoznanie. Utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej i regularne wizyty kontrolne u lekarza dentysty to część profilaktyki przeciwnowotworowej. -Ram S, Siar CH. Chemiluminescence as a diagnostic aid in the detection of oral cancer and potentially malignant epithelial lesions. Int J Oral -Maxillofac Surg. 2005 Jul;34(5):521-7. Epub 2005 Jan 26. -Pawelczyk-Madalińska M. Diagnostyka przesiewowa stanów przedrakowych i nowotworów błony śluzowej jamy ustnej w gabinecie. Dental Tribune. Polish Edition -Epstein JB, Silverman S Jr, Epstein JD, Lonky SA, Bride MA. Analysis of oral lesion biopsies identified and evaluated by visual examination, chemiluminescence and toluidine blue. Oral Oncol. 2008 Jun;44(6):538-44.